
Praktyczne aspekty pielęgnacji skóry głowy w przebiegu dermatoz wywołanych Malassezia
Praktyczne aspekty pielęgnacji skóry głowy w przebiegu dermatoz wywołanych Malassezia

Choroby skóry głowy a Malassezia
Szereg chorób skóry głowy przebiegających z towarzyszącym przerostem drożdżaków Malassezia, to choroby o charakterze przewlekłym i nawrotowym. Do najlepiej poznanych należą: łupież tłusty, łojotokowe zapalenie skóry, łuszczyca, atopowe zapalenie skóry, łupież pstry i zapalenie okołomieszkowe. Ich wspólne cechy to: zbyt szybkie tempo złuszczania naskórka, stan zapalny, rumień i swędzenie [1,5,8,10,13]. Już sama obecność wspomnianych objawów skórnych powinna skłonić do nawiązania współpracy z trychologiem, dermatologiem bądź kosmetologiem. Tak różnorodne objawy wymagają zróżnicowanego postępowania w pielęgnacji skóry, narzucając konieczność wielotorowego działania. Aktualnie dostępne na rynku kosmetycznym preparaty nie oferują jednego, uniwersalnego rozwiązania, dla żadnej z wymienionych dermatoz [7,15,17,18].
Do głównych celów terapeutycznych należą działania: złuszczające, przeciwzapalne, nawilżające, bakteriobójcze i grzybobójcze.
W złuszczanie nadmiernej warstwy nagromadzonego naskórka dobrze radzą sobie kwasy. Ich rodzaj i stężenie dobierane jest do indywidualnych potrzeb klienta. Do najczęściej wykorzystywanych zalicza się kwas salicylowy, glikolowy czy też migdałowy. Ich główne zastosowanie wykorzystuje się w preparatach typu peeling [9,16,18, 20].
W działaniu przeciwzapalnym warto opierać się o wyciągi roślinne np. z: imbiru, kory brzozy czy zielonej herbaty. Bardzo silnym działaniem przeciwzapalnym charakteryzuje się kwas glicyretynowy. To kluczowy składnik kosmetyczny zwłaszcza w przypadku łuszczycy. Wyciszanie stanu zapalnego to niezwykle istotny aspekt pielęgnacji, gdyż jego obecność nasila przebieg choroby [2,6,11,12,14].
Najpopularniejszym związkiem grzybobójczym i bakteriobójczym jest cyklopiroksolamina. Jej obecność w szamponach skutecznie niweluje nadmiar drożdżaków Malassezia, regulując mikrobiotę skóry głowy. Równie często wykorzystuje się w tym celu siarczek selenu, dziegcie i środki imidazolowe [3,18].
Do nawilżania i regeneracji skóry niezbędna jest obecność: pantenolu, niacynamidu, kwasu hialuronowego, allantoiny lub aloesu. Co ciekawe aloes posiada również właściwości przeciwbakteryjne dlatego często stosowany jest w szamponach przeciwłupieżowych. Składniki nawilżające powinny znajdować się zarówno w preparatach do spłukiwania jak i w tych pozostających na skórze głowy po myciu [4,19].
Taka ilość składników aktywnych najczęściej wymaga użycia więcej niż jednego kosmetyku oraz dodatkowych działań gabinetowych. Oprócz tego czujne oko specjalisty powinno stale doglądać przebiegu terapii i pojawiających się w jej trakcie zmian. W związku z tym pacjentami dotkniętymi nawracającymi dermatozami skóry głowy powinien stale opiekować się trycholog. Zwiększa to szanse na długotrwałe złagodzenie objawów i reemisję choroby skóry głowy.
- Adamczyk K., Garncarczyk A., Antończak P. 2018. The microbiome of the skin, Dermatol. Rev., (105):285-297
- Ballester P, Cerdá B, Arcusa R, Marhuenda J, Yamedjeu K, Zafrilla P. 2022. Effect of Ginger on Inflammatory Diseases, Molecules, 27(21):7223
- Baran E, Szepietowski J, Maleszka R i wsp. 2006. Łojotokowe zapalenie skóry i łupież: konsensus postępowania terapeutycznego. Wytyczne rekomendowane przez Polskie Towarzystwo Dermatologiczne, Dermatol Klin, 8: 229-34
- Boniakowska I., Burzyńska M., Jeleń J., Magnuszewska M. 2016. Produkty naturalne dobroczynne i cenne dla kosmetologii: miód i produkty pszczele, czekolada, owoce granatu i winogron oraz aloes, w: Studenckie zeszyty naukowe Kosmetologia, (red. Wolska A), Warszawa, WSIiZ w Warszawie
- Buczek A., Wcisło-Dziadecka D., Sierant K., Brzezińska-Wcisło L. 2018. Co nowego w etiologii i terapii łojotokowego zapalenia skór, Post N Med., (31): 49-54
- Capella G, Finzi A. 2003. Complementary therapy for psoriasis. Dermatol Ther, 16(2):164-74
- Cygan B. 2013. Postępowanie w łupieżu owłosionej skóry głowy, Lek w Polsce, 23(5): 24-27
- Gaitanis G., Magiatis P., Hantschke M., Bassukas I.D., Velegraki A. 2012. The Malassezia genus in skin and systemic diseases, Clin. Microbiol. Rev., 25: 106-141
- Gajewska A., Borkowska K., Rysiek E. 2022. Rola pielęgnacji w leczeniu łuszczycy w: Holistyczny wymiar opieki wobec osób z chorobami skóry i błon śluzowych (red. Jankowiak B., Krajewska-Kułak E.) Białystok, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku
- Gupta AK., Batra R., Bluhm R., Boekhout T., Dawson TL. 2004. Skin diseases associated with Malassezia species, J Am Acad Dermatol, 51(5):785-98
- Kowalska A, Kalinowska-Lis U. 2019. 18β-Glycyrrhetinic acid: its core biological properties and dermatological applications. Int J Cosmet Sci, 41(4):325-331
- Kamińska P., Gawron-Gzella A. 2019. Znaczenie wyciągów z liści i kory brzozy w medycynie I kosmetologii, Postępy biologii komórki, 46(3): 225-234
- Macura A., Bochenek M., Rup E. 2008. Retrospective evaluation of Malassezia fungi occurrence, Post Dermatol Alergol, XV, 4: 151–156
- Matysek-Nawrocka M., Cyrankiewicz P. 2016. Substancje biologicznie aktywne pozyskiwane z herbaty, kawy i kakao oraz ich zastosowanie w kosmetykach, Post Fitoter, 17(2): 139-144
- Narshana M., Ravikumar P. 2018. An overview of dandruff and novel formulations an a treatment strategy, Inernation Journal of Pharmaceutical Sciences and Research, 9(2): 417-431
- Pastuszka M., Kaszuba A. 2012. Miejsce preparatów złożonych z dipropionianem betametazonu i kwasem salicylowym w leczeniu chorób skóry, Postep Derm Alergol, 29(3): 3: 205–214
- Szepietowski J., Adamski Z., Chodorowska G., Kaszuba A., Placek W., Rudnicka L., Reich A. 2014. Leczenie łuszczycy – rekomendacje ekspertów Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego. Część II: łuszczyca umiarkowana do ciężkiej, Przegl Dermatol, (101): 455–472
- Wcisło-Dziadecka D, Lis-Święty A, Trzmiel D. 2007. Special paperDandruff and seborrhoeic dermatitis of the scalp – pathogenesis, clinical Picture and therapeutic aspects. Advances in Dermatology and Allergology/Postępy Dermatologii i Alergologii, 24(2):59-64
- Wszołek K., Piotrowska A. 2019. Analysis of the composition of selected cosmetics for oncological patients, Kosmetologia Estetyczna, 5(8): 551-556
- Ząbczyńska M., Jurzak M. 2012. Zastosowanie hydroksykwasów w kosmetologii. Repozytorium