Melasma inaczej zwana Ostudą to charakterystyczna żółtobrązowa hiperpigemntacja wyraźnie odgraniczona od nieprzebarwionej skóry. Do czynników wywołujących melasmę zaliczane są: zaburzenia hormonalne, choroby wątroby, intensywna ekspozycja na słońce jak i stosowanie niektórych leków i substancji fotouczulających [1].

Ostuda to przebarwienie nawracające i niezwykle wrażliwe na przegrzewanie, dlatego w jej redukcji  ważne jest odpowiednie rozpoznanie i terapia wielokierunkowa. Terapie przeciw melasmie skupiają swoje działanie na hamowaniu procesu melanogenezy, absorpcji nadmiernego pigmentu oraz antyoksydacji i ochronie przeciwsłonecznej. Wśród substancji aktywnych wpływających na zmniejszenie nadmiernego pigmentu w skórze, znajdują się: kwas kojowy, trójchlorooctowy czy azelainowy jak i witaminy A, C oraz wiele innych antyoksydantów. Działanie peelingów chemicznych skupia się na blokowaniu aktywności tyrozynazy i neutralizacji nadmiernego pigmentu skóry [2].

Witamina A i jej pochodne jak retinol czy retinal, hamują nadmierną keratynizację naskórka i stabilizują proces melanogenezy. Poprzez aktywacje metabolizmu wpływają na prawidłowe rozmieszczenie komórek barwnikowych w skórze co zapobiega wystąpieniu miejscowych przebarwień [3].

Kluczową rolę w redukcji oraz zapobieganiu wystąpienia melasmy odgrywają antyoksydanty, które wzmacniają barierę ochronną skóry i neutralizują wolne rodniki aktywowane między innymi dzięki promieniowaniu UV. Stosowanie wysokiej ochrony przeciwsłonecznej i dbanie o płaszcz hydrolipidowy skóry jest podstawą przy usuwaniu przebarwień [4].

Wśród zabiegów aparaturowych, które absorbują nadmiar pigmentu najlepsze działanie w przebiegu melasmy wykazują lasery pikosekundowe i Q–swich, które działają w szybki i precyzyjny sposób bez nadmiernego przegrzewania tkanki. Należy jednak pamiętać, że jest to metoda, które wpływa na usuwanie melaniny, a nie oddziałuje bezpośrednio na proces jej powstawania, stąd zabiegi te wymagają powtarzalności [5].

Podsumowując, melasma to przebarwienie, do którego należy podejść w terapiach bardzo kompleksowo. Aby skutecznie ją redukować i zapobiec zaostrzeniu tej zmiany – należy zastosować zarówno zabiegi zmniejszające ilość nagromadzonego pigmentu, antyoksydację jak i wysoką ochronę przeciwsłoneczną.

Źródła:

1 M. C. Martini, „Kosmetologia i Farmakologia Skóry,”, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, s.162

2.Danuta Nowicka „Dermatologia. Podręcznik dla studentów kosmetologii”, Górnicki Wydawnictwo Medyczne s. 65-67

3. Bielli A., Scioli M.G., D’Amico F. et al. Cellular retinoic acid binding protein-II expression and its potential role in skin aging. Aging 2019; 11 (6): 1619–1632.

4. Janecka A. „Właściwości, formy i działanie biologiczne witaminy C w terapiach skórnych”,Aesthetic Cosmetology and Medicine 1 / 2023 / vol. 12 st. 19

5. Lee YS, Lee YJ, Lee JM, Han TY, Lee JH, Choi JE. The Low-Fluence Q-Switched Nd:YAG Laser Treatment for Melasma: A Systematic Review. Medicina (Kaunas). 2022;58(7):936